O 13-letnich „Dupeczkach”

Fotografie są przeróżne, głównie w normalnym, codziennym ubraniu, ale zrobione tak, by dobrze było widać zarówno twarz jak i sylwetkę. Zdarzają się takie, na których dziewczęta wystylizowane jak dorosłe kobiety, są w samej bieliźnie, w erotycznych pozach eksponujących biust. Ich wizerunki komentują rówieśnicy i rówieśniczki, czasem osoby dorosłe. Często te oceny są bezwzględne, ostro punktują wszelkie odstępstwa od obowiązującego kanonu urody. Padają mocne słowa: „z przodu plecy, z tyłu plecy”, „ale pasztet”, „co za ryj”, „płaska i brzydka”. Dziewczyny uznane za zbyt wyzywające także spotyka krytyka np. „wygląda jak dziwka”, „gówniara pokazuje dupę i cycki i potem się dziwi, że gwałcą”. Te zaklasyfikowane jako atrakcyjne spotykają „pochwały” typu: „ale sexy”, „ale dupa”, „brałbym”, „dupa do jeb…nia”.

Podobne strony powstają jak grzyby po deszczu, o popularnych „Dupeczkach” zakładanych przez gimnazjalistów i gimnazjalistki pisano już wielokrotnie. Motywacja? Jak piszą same zainteresowane – fejm (sława), chęć zaistnienia w grupie rówieśniczej czy potwierdzenia swojej atrakcyjności. Z punktu widzenia psychologii rozwojowej, pobudki, jakimi kierują się młode dziewczęta wrzucające zdjęcia np. na „Dupeczki” nie dziwią, wszak w okresie dojrzewania potrzeba bycia zauważoną/ym przez otoczenie jest normą. Jednak tło społeczne zjawiska jest bardzo niepokojące. Po pierwsze osoby prezentujące swoje zdjęcia w Internecie mają prawie zerową świadomość konsekwencji. A te mogą być naprawdę poważne.

Blisko dwa lata temu opinię publiczną poruszyła sprawa Amandy Todd, kanadyjskiej nastolatki, która popełniła samobójstwo po tym jak padła ofiarą sekstingu. Jako 12-latka została zaczepiona przez dorosłego mężczyznę na video-czacie. Mężczyzna zdobył jej zaufanie i namówił ją, żeby przesłała mu zdjęcie topless. Po trzech latach prześladowań Amanda nie wytrzymała i powiesiła się w październiku 2012 roku. Historia Amandy nie jest zupełnie oderwana od polskiego kontekstu.

Seksting czyli rozpowszechnianie swojego roznegliżowanego wizerunku za pośrednictwem nowoczesnych technologii komunikacyjnych (Internet, telefony komórkowe) jest coraz powszechniejszym zjawiskiem wśród polskich nastolatków. Bohaterki „Najpiękniejszych 13 – latek” jak i „Dupeczek” bez problemu dają się namierzyć, łatwo się dowiedzieć, do której szkoły chodzą, gdzie mieszkają, niektóre same podają kontakt do siebie.

Obok sekstingu coraz poważniejszym problemem polskiej młodzieży jest udział w erotycznych video-czatach. W zeszłym roku NASK (Naukowa Akademicka Sieć Komputerowa) przebadała pod tym kątem reprezentatywną grupę polskich gimnazjalistów. Około 5 % 16 – latków przyznało się, że przynajmniej raz rozebrało się przed kamerką w Internecie. To tak jakby w każdym gimnazjum w Polsce w każdej klasie trzeciej przynajmniej jedna osoba prezentował/a swoje roznegliżowane wdzięki w sieci na żywo! Rozbierają się także młodsze osoby, według doświadczeń NASK najmłodszym rozbierającym się na video-czacie był 9-letni chłopiec. Niektóre osoby rozbierające się przed kamerami w sieci czerpią z tego gratyfikację finansową. Na przykład umawiają się z oglądającym, że za doładowanie telefonu pokażą więcej. Stąd już o krok od prostytucji.

Fenomen młodzieży rozbierającej się przed kamerkami w Internecie czy fenomen sekstingu jest związany ze zjawiskiem seksualizacji; zjawisko to dotyczy często również młodszych dzieci. Seksualizacja definiowana jest jako uprzedmiotowienie kogoś pod względem seksualnym, traktowanie raczej jako przedmiotu seksualnego wykorzystywania niż osoby zdolnej do podejmowania niezależnych decyzji, także tych dotyczących ciała czy seksu.

Seksualizacja to przede wszystkim problem dziewczynek i kobiet (choć coraz częściej także i chłopców). Kultura lalki Barbie i kult różowego koloru zaszczepia już bardzo małym dziewczynkom, że ich wartość zależy od atrakcyjności fizycznej i od tego czy będą seksowne. Stąd masa produktów dla dziewczynek, które podtrzymują ten przekaz. Na jednej z witryn internetowych można kupić śpioszki i śliniaczki dla niemowlaków z napisem „porn star”, inna strona oferuje zestaw do nauki tańca na rurze dla kilkulatek. To przykłady z krajów zachodnich. Ale mamy też rodzime, w sklepach z odzieżą dla dzieci można kupić staniczki push-up dla dziesięcioletnich dziewczynek oraz całą gamę produktów z logo „Playboya” także dla tej grupy wiekowej.

Pracując jako wychowawczyni z 10-latkami i starszymi dziewczętami, mam codziennie możliwość obserwowania jak wygląda życie współczesnych nastolatek, jakie mają zainteresowania, co jest dla nich ważne. Dlatego przeraża mnie, gdy 11-latka nosi ze sobą kosmetyczkę wypchaną kolorowymi kosmetykami typu fluid, szminka, cienie do powiek, a inna moja wychowanka, gdy rozmawiamy o tym z czego jest dumna, chwali się, że z tego, że ostatnio udało jej się schudnąć trzy kilo (dodam, że dziewczynka jest dosyć szczupła). Ich rówieśniczka, mająca początki anoreksji, zapytana dlaczego nic nie je, odpowiada, że chce być chuda i wszystkim się podobać. Ta sama dziewczynka wrzuca na profil na Facebooku swoje zdjęcia z uszkami króliczka, w pozach lolitki.

Ich starsze koleżanki są wręcz bombardowane przekazami, wedle których ich rolą jest zaspokajanie męskich potrzeb seksualnych. W tekstach piosenek popularnych wykonawców młodzieżowych aż roi się od zwrotów, w których kobieta jest sprowadzana do roli przedmiotu, seksualnie zdegradowana. Gdy sonduję swoje wychowanki na temat piosenek, w których pojawiają się wątki dotyczące relacji damsko – męskich wspominają min. o polskim raperze Chada. W jego utworze „Brudne pożadanie” można usłyszeć : „znam mowę ciała, chcesz, żebym Cię przeleciał, więc rozłóż nogi na za piętnaście trzecia” lub „wszystko ze smakiem, więc nie mów dzięki, po prostu weź przyklęknij, użyj ust i ręki”.

14 – letni chłopcy, także moi wychowankowie, rozmawiają na temat dziewczyn, jeden wyciąga tablet i pokazuje zdjęcia kobiet w erotycznych pozach. Gdy ich kolega mówi, że nie chce tego oglądać, reszta komentuje „no co ty ciota jesteś?”. Ciąg dalszy sytuacji? Chłopiec chcący potwierdzić swoją męskość i zdementować wątpliwości co do jego orientacji psychoseksualnej zaczyna wrzucać na swój profil bardzo odważne zdjęcia z rozebranymi kobietami.

Przekaz, wedle którego wartość dziewczyny zależy od jej wyglądu a także jej doświadczeń w sferze seksu powoduje, że wiele z nich decyduje się na kontakty seksualne, choć tak naprawdę nie mają na nie ochoty. Do Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton często zgłaszają się młode dziewczyny z wątpliwościami czy mają się zgodzić na techniki seksualne, które proponują im partnerzy lub które znają z popkultury. Piszą na przykład: Witam. Mam na imię Ula i mam 17 lat. (…) Nadal jestem dziewicą. Ciężko jest mi się przełamać co do kontaktu seksualnego. (…) Pomocy! Co mam zrobić, żeby przemóc swój lęk, czy to normalne, że nie mogę się przełamać co do seksu? Inna nastolatka pyta: Czy jak chłopak nalega na stosunek, to należy się zgodzić? Są bardzo zdziwione, gdy dostają odpowiedz, że jeśli nie chcą kontaktu seksualnego, to powinny odmówić. Dziewczynom nie tylko brakuje umiejętności stawiania granic, one nawet nie wiedzą, że mogą powiedzieć „nie”. Chłopcy także są ofiarami seksualizacji, tyle, że docierają do nich inne komunikaty. Ich świat to „kultura zaliczania”, w której liczy się sprawność seksualna i ilość partnerek seksualnych na koncie. Oni także nie mogą odmówić, bo przecież „prawdziwy facet” zawsze ma ochotę na seks.

Seksualizacja to nie tylko sprowadzanie osób (głównie kobiet i dziewcząt) do roli obiektu seksualnego. To także zalewanie rzeczywistości społecznej przekazami odnoszącymi się do seksu. Treści nawiązujące do pornografii przenikają do reklam, teledysków, sesji mody i innych wytworów popkultury. Nawet jeśli wyłączymy telewizor czy komputer, nie uciekniemy przed nimi, bo funkcjonują także w przestrzeni publicznej. Sama pornografia, jeszcze do niedawna trudna do zdobycia przez młodego odbiorcę, dziś jest na wyciągnięcie ręki, wystarczy kilka kliknięć myszką. Średnia wieku pierwszego kontaktu dziecka ze stronami pornograficznymi to w Polsce 11 lat. Oczywiście kontakt z takimi treściami mają znacznie młodsze osoby. Według badań amerykańskich, większość dzieci docierających na strony pornograficzne trafia tam przypadkiem, surfując po sieci. W przypadku braku kontekstu oraz wiedzy na temat tego jak wygląda zdrowa relacja intymna dzieci i młodsze nastolatki odbierają sceny seksu pokazywane przez pornografię bardzo dosłownie jako reprezentatywne modele dorosłego zachowania.

Z roku na rok coraz więcej młodzieży zgłaszającej się po poradę do Grupy Ponton pyta o techniki seksualne inspirowane pornografią. Nawet 13 – 14-letnie osoby wysyłają wysyłają sms-y i e-maile o treści: „Czy kobietę podnieca wkładanie przedmiotów do odbytu? Widziałem coś takiego na filmie”, „Jak namówić dziewczynę, żebym mógł jej się spuścić na twarz?”.

Trudno być nastolatkiem w dzisiejszych czasach. Okres dojrzewania jest sam w sobie skomplikowany ze względu na gwałtownie przebiegające zmiany zarówno w ciele i jak i w psychice. Oliwy do ognia dodają hiperseksualne komunikaty płynące z kultury masowej. Przeciętny polski nastolatek jest w tym procesie potwornie osamotniony i zagubiony, nie ma z kim porozmawiać o tym co dzieje się w jego życiu. Pod tym względem zawodzi zarówno szkoła jak i dom rodzinny. Wskazują na to choćby raporty Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton „Jak wygląda edukacja seksualna w polskich szkołach ” i „Skąd wiesz? Jak wygląda edukacja seksualna w polskich domach” . W konsekwencji, młodego człowieka w świat seksu wprowadza Internet oraz popkultura.

Rzetelna edukacja seksualna jest ważnym orężem w walce ze skutkami nadmiernego kontaktu młodzieży z wypaczonymi obrazami seksualności płynącymi z kultury masowej i przypadkowo odwiedzanych stron internetowych. Nauka asertywności i krytycznego spojrzenia na treści dotyczące seksu płynące z mediów, chroni młodzież przed podejmowaniem ryzykownych zachowań seksualnych. Osoby wyposażane w naukową wiedzę na temat życia seksualnego człowieka są bardziej zdystansowane do przekazów płynących z mediów, są w stanie zakwestionować ich realizm. Zaspokojenie naturalnej, typowej dla okresu dojrzewania ciekawości seksu, powoduje, zmniejszenie potrzeby szukania informacji np. w Internecie. Wreszcie osoba otrzymująca wiedzę o seksie w atmosferze szacunku do ciała i drugiego człowieka podejmuje decyzje o swoim życiu seksualnym w bardziej rozważny sposób.

Tymczasem uczestnicy debaty publicznej na temat edukacji seksualnej często ignorują powyższe ciągi przyczynowo – skutkowe. Uparcie przekonują, że polski nastolatek żyje w próżni społecznej, a jego umysł to tabula rasa – nie jest skażony nawet jedną myślą o seksie, dopiero kontakt z edukatorem seksualnym powoduje zbrukanie niewinnej psychiki młodego człowieka. Projekt ustawy złożony przez Fundację PRO – Prawo do Życia, o którym tak głośno w mediach, jest tak absurdalny i oderwany od rzeczywistości, że z całą pewnością nie zostanie przyjęty przez sejm. Jednak na całej nagonce na edukację seksualną traci przede wszystkim młodzież, która i tak ma pod górkę.

Źródło: ponton.natemat.pl