„Nie wychodź po zmroku, bo Cię zgwałcą.”

Media obiega informacja o brutalnym gwałcie na Polce we Włoszech i szokująca informacja o śmierci 26-latki, gwałconej i torturowanej przez 10 dni w Łodzi. Dziś idę na Krąg Ciszy we Wrocławiu w związku z tą sprawą.

A co pojawia się w komentarzach? „Sama sobie winna! Po co ona tam szła? Po co zaufała obcym facetom? Naiwna baba! Przecież wiadomo, że każdy chłop to gwałciciel i morderca – stwórz mu tylko do tego warunki.”

Te słowa są oburzające. Nie, żadna z tych kobiet czy osób – nie jest sama sobie winna! I nie można usprawiedliwiać zła, które się stało, rzekomą naiwnością ofiar. Ani pora dnia, ani ubiór, ani wypity alkohol, ani ufność – to nie są „powody” gwałtu, chociaż tak się nam mówi.

Zastanawiałam się, dlaczego ten głos jest taki donośny? Dlaczego „sama sobie winna” albo „głupia była, że z nimi poszła” wciąż i wciąż pojawia się w komentarzach? I wtedy do głowy mi przyszła taka myśl, że niektóre kobiety/osoby tak komentują to zdarzenie, że sama sobie winna, bo mamy w ciałach informację „nie wychodź po nocy bo cię zgwałcą; po co ja tam chodziłam? po co ja jemu wierzyłam?” Mówi się, że skrajna nieufność, zamykanie się w domu i skromny wygląd – to zdrowy rozsądek. I to w jakiś sposób jest zdrowy rozsądek czasów wojny i terroru.

„Nie wychodź po zmroku, bo Cię zgwałcą.” – tak mówiła babcia mojej koleżanki. Były lata 90. Można się było z tego śmiać. „Głupia babcia, co ona chce od moich kolegów?”

Czy ten sam tekst śmieszyłby lub złościł, gdyby była właśnie wojna? Albo średniowiecze?

W czasie wojny: nie wychodź, nie wierz, nie prowokuj – to był sposób na przetrwanie, wojna się skończyła, ale to w nas żyje. Możesz myśleć: głupia ta moja babcia. A ona być może mówi ze swojego doświadczenia. Może ona nie mogła powiedzieć: zgwałcono mnie. Ona mogła tylko córce albo wnuczce powiedzieć: nie wychodź po nocy.

Myślę, że warto wysłuchać głosu „sama sobie winna” – bo ta myśl to świadectwo starych czasów. Ale to nie znaczy, że któraś faktycznie była sama sobie winna, tylko że być może nasze Przodkinie tak myślały:to moja wina, po co tam chodziłam, nie powinnam była tam chodzić, nie powinnam się tak ubierać, mogłam pomyśleć, mogłam być mądrzejsza!

Ale nie „mogły”! Żadna droga, żaden strój by ich nie uchronił, bo tortury na kobietach to strategia patriarchatu. I to zostało z tamtych czasów, ta myśl, że gdybym coś zrobiła lepiej… że to moja wina… że gdybym lepiej skontrolowała sytuację… I być może w tych komentarzach to przemawiają nasze babcie i prababcie, które chciały wierzyć, że gdyby zostały w domu, to nic by się im nie stało. One po prostu chciały w to wierzyć. I ze strasznego doświadczenia ostrzegały swoje córki, wnuczki, siostrzenice: nie wychodź po zmroku, nie ubieraj się tak…

A „my” teraz ze starego strachu przekazujemy sobie starą informację z czasów wojny i terroru. Może i nieprawdziwą. Ale wciąż żywą. Bo wciąż jakaś część nas chce wierzyć, że „nie prowokując” można skontrolować przemoc albo chociaż jej skalę.

Takie są moje przemyślenia. A Ty co myślisz?

Jedna z Czytelniczek napisała mi tak:

„Dzięki Voca za ten list.